Αρθρίτιδα γόνατος

Η αρθρίτιδα γόνατος είναι μία φλεγμονώδης, χρόνια νόσος κατά την οποία καταστρέφονται προοδευτικά όλα τα δομικά στοιχεία της άρθρωσης, χόνδροι, μηνίσκοι και υποχόνδρια οστά. Μπορεί να προκληθεί από πολλά αίτια, κυρίως όμως απαντάται σε τρεις διαφορετικούς τύπους:

• οστεοαρθρίτιδα
• ρευματοειδής αρθρίτιδα
• μετατραυματική αρθρίτιδα

Η αρθρίτιδα γόνατος εμφανίζεται συνήθως  σε άτομα άνω των πενήντα ετών λόγω φυσικής φθοράς εξ αιτίας της έντονης καταπόνησης. Όταν εμφανίζεται σε άτομα νεαρότερης ηλικίας, συνήθως οφείλεται σε κάποιο σημαντικό τραυματισμο που οδηγεί σε μόνιμη βλάβη στην άρθρωση, οπότε παίρνει τη μορφή της μετατραυματικής αρθρίτιδας του γόνατος.

Αρθρίτιδα γόνατος : Ανατομία γόνατος

Το γόνατο είναι η πιο ισχυρή άρθρωση του ανθρώπινου σώματος. Η δομή της είναι αρκετά πολύπλοκη. Αποτελείται από το μηριαίο οστό, το οποίο είναι το μεγαλύτερο οστό του ανθρώπου, την κνήμη όπου στηρίζεται ο μηρός και την επιγονατίδα. Τμήματα των οστών αυτών βρίσκονται στο εσωτερικό της άρθρωσης και καλύπτονται από τον αρθρικό χόνδρο που βοηθάει ώστε να γίνονται ομαλά οι κινήσεις. Ανάμεσα στο μηριαίο οστό και την κνήμη υπάρχουν δυο δομές από χόνδρο σε σχήμα μισοφέγγαρου, οι μηνίσκοι, που δρούν ως φυσικά αμορτισέρ για να απορροφώνται οι κραδασμοί. Τέλος το γόνατο γίνεται σταθερό με τους συνδέσμους (πλάγιοι-χιαστοί) και τη δράση των μυών γύρω απο την άρθρωση.

Αρθρίτιδα γόνατος : Τύποι

• Η οστεοαρθρίτιδα είναι ο πιο συχνός τύπος αρθρίτιδας γόνατος. Πρόκειται για μια εκφυλιστική χρόνια πάθηση, τελικό αποτέλεσμα της οποίας είναι η ολοσχερής καταστροφή του αρθρικού χόνδρου. Χωρίς την πολύτιμη βοήθεια του χόνδρου, τα οστά ακουμπούν το ένα το άλλο και η κάθε κίνηση προκαλεί αφόρητους πόνους.
• Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια αυτοάνοση πάθηση, δηλαδή ο ίδιος ο οργανισμός επιτίθεται στους ιστούς και σταδιακά καταστρέφει τους συνδέσμους, τους χόνδρους και τα οστά.
• Η μετατραυματική αρθρίτιδα, παρουσιάζεται έπειτα από ρήξη μηνίσκου ή συνδέσμου ή ως συνέπεια κατάγματος.

Κοινό αποτέλεσμα σε όλους τους τύπους είναι η καταστροφή των επιφανειών της άρθρωσης, ώστε απο ομαλές και λείες να καταλήγουν σε ανώμαλες και τραχείες. Σαν κατάληξη οι κινήσεις της άρθρωσης γίνονται επώδυνες και ο ασθενής ταλαιπωρείται και περιορίζεται στην καθημερινότητα του.

Πώς εκδηλώνεται η αρθρίτιδα γόνατος;

Η αρθρίτιδα γόνατος συνοδεύεται από:

• Αίσθηση πόνου. Αποτελεί το κύριο σύμπτωμα στην αρθρίτιδα γόνατος. Αρχικά ο πόνος είναι ήπιος αλλά σταδιακά γίνεται εντονότερος. Ο πόνος αυξάνεται όταν η υγρασία στην ατμόσφαιρα είναι αυξημένη.
• Δυσκαμψία. Ο πάσχων δεν είναι σε θέση να κάμψει πλήρως ή να φέρει σε πλήρη έκταση το γόνατο του λόγω δυσκαμψίας στην άρθρωση.
• Αστάθεια. Λόγω της ατροφίας των μυών που επέρχεται με την πάροδο του χρόνου.
• Αίσθηση μπλοκαρίσματος της άρθρωσης. Λόγω παρεμπόδισης της ομαλής κίνησης του γόνατος είτε από μέρη του μηνίσκου, είτε από μέρη του χόνδρου.
• Εμφάνιση οιδήματος στην περιοχή του γόνατος.
• Διαταραχή στον άξονα του γόνατος. Λόγω της χαλάρωσης των συνδέσμων και της εκφύλισης των οστών, η άρθρωση «στραβώνει» προοδευτικά, κατάσταση που επιδεινώνει τον πόνο και τη δυσκολία στη βάδιση.

Αρθρίτιδα γόνατος : Διάγνωση

Για να διαγνωστεί ένας ασθενής με αρθρίτιδα γόνατος είναι επιβεβλημένη η λεπτομερής κλινική εξέταση από τον ιατρό, ο οποίος θα ελέγξει κατά πόσο υπάρχει απώλεια στο εύρος κίνησης της άρθρωσης, εάν υπάρχει οίδημα στην περιοχή, αν έχει αλλάξει ο άξονας του σκέλους σε σχέση με το διπλανό και την ευαισθησία του πάσχοντος γόνατος κατά την ψηλάφηση. Στη συνέχεια ο ασθενής υποβάλλεται σε ακτινολογικό έλεγχο για να διαπιστωθεί ο βαθμός φθοράς του γόνατος, η δημιουργία οστεοφύτων κ.α. Σε ορισμένες περιπτώσεις ίσως χρειαστούν αιματολογικές εξετάσεις για να ταυτοποιηθεί ο τύπος της αρθρίτιδας και να αποκλειστεί το ενδεχόμενο άλλων παθήσεων που ενδέχεται να έχουν παραπλήσια συμπτώματα με την αρθρίτιδα γόνατος.

Αρθρίτιδα γόνατος :  Συντηρητική θεραπεία

Η συντηρητική θεραπεία στην αρθρίτιδα γόνατος στοχεύει στην ανακούφιση του πόνου και την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων. Δεν επιφέρει όμως πλήρη ίαση.

Στα αρχικά στάδια της πάθησης ο ιατρός θα προτείνει συντηρητική θεραπεία ώστε να μειωθούν κατά το δυνατόν τα συμπτώματα που ταλαιπωρούν τον πάσχοντα. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει:

• Αλλαγή στις καθημερινές ασχολίες και αποφυγή δραστηριοτήτων που καταπονούν την άρθρωση όπως π.χ. το τρέξιμο, το γονάτισμα ή το ανέβασμα και κατέβασμα σκάλας.
• Φυσικοθεραπείες ούτως ώστε να μειωθεί η αίσθηση του πόνου και βελτιωθεί η δυσκαμψία.
• Χρήση υποστηρικτικής βακτηρίας (μπαστουνιού) αν είναι απαραίτητο.
• Απώλεια βάρους (το επιπλέον βάρος του σώματος καταπονεί τις αρθρώσεις των γονάτων).
• Φαρμακευτική αγωγή απο του στόματος. Συνήθως χορηγούνται μη οπιοειδή αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη σκευάσματα.
• Ενδοαρθρικές έγχυσεις όπου χορηγούνται κορτικοστεροειδή, υαλουρονικό οξυ, PRP’s αναλόγως το στάδιο της αρθρίτιδας.

Αρθρίτιδα γόνατος : Επεμβατική θεραπεία

Όταν με την πάροδο του χρόνου τα συμπτώματα γίνουν εντονότερα, σε τέτοιο βαθμό που δυσκολεύουν την καθημερινότητα του ασθενούς, τότε συνιστάται επεμβατική θεραπεία.

• Αρθροσκόπηση. Αυτή η μέθοδος ενδείκνυται κυρίως σε νεότερους ασθενείς και μόνο κατά τα αρχικά στάδια εκδήλωσης της νόσου. Κατά την αρθροσκόπηση, ο ιατρός διαπιστώνει με τη βοήθεια ειδικής κάμερας τις βλάβες που υπάρχουν και προβαίνει στον καθαρισμό της άρθρωσης. Η αρθροσκόπηση θεωρείται αποτελεσματική θεραπεία όταν κριθεί οτι τα συμπτώματα οφείλονται σε συγκεκριμένη βλάβη στην άρθρωση, οπότε διορθώνοντας την αναμένουμε πλήρη ύφεση τους.
• Οστεοτομία. Ο ιατρός ουσιαστικά προκαλεί κάταγμα στην πάσχουσα περιοχή και στη συνέχεια τοποθετεί τα κομμάτια με τέτοιο τρόπο ώστε να αλλάζει τη μηχανική του γόνατος. Είναι μια τεχνική η οποία διενεργείται κατά τα αρχικά στάδια της νόσου. Προσφέρει ανακούφιση στον ασθενή από τον πόνο, βελτιώνει την βάδιση καθώς και την κίνηση της άρθρωσης.
• Αρθροπλαστική γόνατος. Στην περίπτωση αυτή, ο ιατρός απομακρύνει το τμήμα εκείνο της άρθρωσης που πάσχει και το αντικαθιστά με μεταλλική πρόθεση, αποκαθιστώντας την φυσιολογική ανατομία και κίνηση στο γόνατο. Η επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί και με ελάχιστα επεμβατική μέθοδο. Είναι ουσιαστικά η αποτελεσματικότερη θεραπεία. Το 90% των ασθενών που υποβλήθηκαν σε αυτήν, δηλώνουν απολύτως ικανοποιημένοι. Ενδείκνυται σε ασθενείς που πάσχουν από αρθρίτιδα γόνατος σε προχωρημένο στάδιο, οι οποίοι έχουν εξαντλήσει όλους τους προαναφερθέντες συντηρητικούς τρόπους θεραπείας.

Αρθρίτιδα γόνατος : Οφέλη  αρθροπλαστικής

Τα οφέλη  της αρθροπλαστικής για τον ασθενή με αρθρίτιδα γόνατος είναι σημαντικά. Η ανάρρωση είναι ταχύτατη και ο ασθενής επιστρέφει στις καθημερινές του δραστηριότητες λειτουργικότατος. Μειώνεται στο ελάχιστο η αίσθηση του πόνου και η ικανότητα για βάδιση βελτιώνεται θεαματικά.

Συμπερασματικά:

Η αρθρίτιδα γόνατος είναι από τις πιο συχνές, χρόνιες παθήσεις ανά τον κόσμο. Ταλαιπωρεί κυρίως άτομα μεγαλύτερης ηλικίας (ρευματοειδής και οστεορθρίτιδα) αλλά μπορεί να προσβάλλει και πολύ νεότερους (μετατραυματική). Η νόσος εκδηλώνεται σταδιακά και με την πάροδο του χρόνου δυσκολεύει σημαντικά τη ζωή των πασχόντων. Οι συντηρητικές θεραπείες στην αρθρίτιδα γόνατος έχουν κυρίως ανακουφιστικό χαρακτήρα και δεν επιφέρουν μόνιμο αποτέλεσμα. Οι επεμβατικές μέθοδοι είναι πιο αποτελεσματικές. Η μέθοδος της αρθροπλαστικής ενδείκνυται για ασθενείς που βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο και έχει σημαντικά οφέλη. Η ποιότητα ζωής των ασθενών με αρθρίτιδα γόνατος που υποβάλλονται σε επεμβατικές θεραπείες είναι σαφώς καλύτερη.