Ο όρος μεταταρσαλγία προέρχεται από τις λέξεις μετατάρσιο και άλγος. Ουσιαστικά δεν πρόκειται για μια πάθηση αλλά για ένα σύμπτωμα. Χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον πόνο που αφορά στο πρόσθιο μέρος του πέλματος.
Τι είναι η μεταταρσαλγία;
Σε κάθε πόδι υπάρχουν 28 οστά. Μετατάρσια ονομάζονται τα 5 οστά που βρίσκονται στην πρόσθια περιοχή του ποδιού τα οποία ξεκινούν από τον ταρσό που τον αποτελούν 7 οστά και καταλήγουν στις φάλαγγες των δακτύλων. Η μεταταρσαλγία ουσιαστικά είναι ο πόνος που προέρχεται είτε από φλεγμονή, είτε από τραυματισμό των μαλακών μορίων της περιοχής.
Μεταταρσαλγία : Ποια είναι τα συμπτώματα;
Το κυριότερο σύμπτωμα που χαρακτηρίζει τη μεταταρσαλγία είναι ο έντονος πόνος που συνοδεύεται από αίσθημα καύσου. Ο πόνος εντοπίζεται στις περισσότερες των περιπτώσεων στο 2ο, 3ο ή 4ο μετατάρσιο. Οι πάσχοντες συνήθως τον περιγράφουν σαν να υπάρχει ένα “χαλίκι” στο παπούτσι τους. Η εμφάνιση του πόνου δεν είναι ξαφνική. Αρχικά είναι ήπιος και βαθμιαία οξύνεται. Επιδεινώνεται με τη βάδιση, την πολύωρη ορθοστασία και το τρέξιμο.
Ποιους αφορά η μεταταρσαλγία;
Η μεταταρσαλγία αφορά και τα δύο φύλα. Εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες λόγω του τύπου των υποδημάτων που επιλέγουν (ψηλοτάκουνα) και σε επαγγελματίες αθλητές λόγω της συνεχούς καταπόνησης.
Σε τι οφείλεται η μεταταρσαλγία;
Πολλές αιτίες ευθύνονται για την εμφάνιση της μεταταρσαλγίας. Οι κυριότερες είναι οι εξής:
- Υπερκαταπόνηση
- Ακατάλληλα υποδήματα
- Ψηλά τακούνια
- Πλατυποδία
- Κοιλοποδία
- Παχυσαρκία
- Ουρική αρθρίτιδα
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Ραιβοποδία
- Βλαισός μέγας δάκτυλος
- Βραχύς Αχίλλειος τένοντας
- Γαμψοδακτυλία ή σφυροδακτυλία
- Νεύρωμα Morton
Υπερκαταπόνηση: Η μεταταρσαλγία εμφανίζεται συχνά σε επαγγελματίες αθλητές λόγω της έντονης καταπόνησης που ασκείται στην περιοχή.
Ακατάλληλα υποδήματα: Μετά από συνεχή χρήση υποδημάτων που στενεύουν στο μπροστινό μέρος είναι πολύ πιθανό να παρουσιαστεί μεταταρσαλγία.
Ψηλά τακούνια: Πρόκειται για τη συνηθέστερη αιτία εμφάνισης της μεταταρσαλγίας, διότι αφενός ασκούν έντονη πίεση στα μετατάρσια, αφετέρου προδιαθέτουν σε πτώση των μεταταρσίων, καθώς χαλαρώνουν προοδευτικά οι σύνδεσμοι των μεταταρσοφαλλαγικών αρθρώσεων.
Πλατυποδία: Όσοι έχουν πλατυποδία είναι πολύ πιθανό να αναπτύξουν μεταταρσαλγία γιατί το πόδι είναι πιο πλατύ και το βάρος τους δεν κατανέμεται σωστά με αποτέλεσμα να καταπονούνται τα μετατάρσια.
Κοιλοποδία: Όσοι έχουν κοιλοποδία (μεγάλη καμάρα ποδιού) είναι φυσικό να υποφέρουν από μεταταρσαλγία γιατί στην ουσία είναι σαν να φορούν συνεχώς ψηλά τακούνια.
Παχυσαρκία: Όσοι είναι υπέρβαροι έχουν μεγάλη πιθανότητα να εμφανίσουν μεταταρσαλγία διότι το περιττό βάρος υπερφορτώνει τα μετατάρσια.
Ουρική αρθρίτιδα: Όσοι πάσχουν από τη συγκεκριμένη πάθηση υποφέρουν από μεταταρσαλγία (κατά κανόνα στο 1ο μετάρσιο) διότι συσσωρεύονται κρύσταλλοι ουρικού οξέος στην 1η μεταταρσοφαλαγγική άρθρωση και προκαλείται σταδιακά φθορά αυτής.
Σακχαρώδης διαβήτης: Η πάθηση αυτή προκαλεί βλάβες στα αγγειακά στελέχη των νεύρων με συνέπεια την εμφάνιση μεταταρσαλγίας.
Ραιβοποδία: Όσοι ταλαιπωρούνται από ραιβοποδία ( οι φτέρνες κλίνουν προς τα έσω) εμφανίζουν μεταταρσαλγία συνήθως στο 4ο μετατάτρσιο.
Βλαισός μέγας δάκτυλος: Κοινώς το “κότσι”, λόγω της παραμόρφωσης των δακτύλων προκαλεί μεταταρσαλγία.
Βραχύς Αχίλλειος τένοντας: Όσοι έχουν βραχύ Αχίλλειο τένοντα έχουν μεγάλη πιθανότητα να εμφανίσουν μεταταρσαλγία διότι περπατούν πατώντας στην άκρη του πέλματος με αποτέλεσμα να πιέζονται τα μετατάρσια.
Γαμψοδακτυλία ή σφυροδακτυλία: Πρόκειται για παραμορφώσεις της περιοχής των δακτύλων κατά τις οποίες τα μετατάρσια παρουσιάζουν πτώση που προκαλεί μεταταρσαλγία.
Νεύρωμα Morton: Πρόκειται για πάθηση των νεύρων των δακτύλων. Είναι πιθανό η μεταταρσαλγία να αποτελεί σύμπτωμα της.
Μεταταρσαλγία : Διάγνωση
Η διάγνωση προκύπτει από την καταγραφή του ιστορικού και την κλινική εξέταση. Ο ορθοπεδικός μέσω της ψηλάφησης διαπιστώνει την ύπαρξη ή όχι υπερκερατώσεων, μεγάλης καμάρας, οιδήματος, ασκεί πίεση στα μετατάρσια κτλ. Ακολουθεί ο απεικονιστικός έλεγχος, ο οποίος περιλαμβάνει:
- απλή ακτινογραφία
- σπινθηρογράφημα οστών
- πελματογράφημα
- μαγνητική τομογραφία (σε ορισμένες περιπτώσεις)
Μεταταρσαλγία : Θεραπεία
Κύριο μέλημα του ορθοπεδικού είναι να διευκρινίσει ποια είναι η αιτία που προκαλεί τη μεταταρσαλγία. Στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων η μεταταρσαλγία αντιμετωπίζεται συντηρητικά. Μόνο σε επίμονες περιπτώσεις όπου πχ το νεύρωμα Morton ή ο βλαισός μέγας δάκτυλος δεν παρουσιάζουν βελτίωση με τη συντηρητική θεραπεία,επιλέγεται η λύση του χειρουργείου.
Συντηρητική θεραπεία
Όταν η μεταταρσαλγία βρίσκεται σε οξεία φάση συνιστάται :
- Ανάπαυση και τοποθέτηση του ποδιού σε μαξιλάρια.
- Χρήση κατάλληλων υποδημάτων (ευρύχωρα στο πρόσθιο μέρος με τακούνι ως 3 εκατοστά).
- Χρήση ειδικών πελμάτων (πάτοι για πτώση μεταταρσίου) οι οποίοι κατανέμουν ισομερώς τα φορτία και ελαχιστοποιούν τον πόνο.
- Επιθέματα πάγου (για άμεση υποχώρηση του οιδήματος)
- Αντιφλεγμονώδη φάρμακα (για την καταπράϋνση του πόνου και των φλεγμονών).
- Φυσικοθεραπεία (συνήθως περιλαμβάνει διατατικές ασκήσεις του Αχίλλειου τένοντα και τα συμπτώματα υποχωρούν).
Να σημειωθεί ότι η αφαίρεση των κάλων δεν αποτελεί θεραπευτική λύση και η ανακούφιση είναι προσωρινής φύσεως.
Μεταταρσαλγία : Η περίπτωση των αθλητών
Η μεταταρσαλγία είναι ένα φαινόμενο που ταλαιπωρεί συχνά τους επαγγελματίες αθλητές, κυρίως δρομείς, χορευτές μπαλέτου,ποδοσφαιριστές κτλ. Η θεραπεία σε αυτήν την περίπτωση πρέπει να έχει άμεσα αποτελέσματα ούτως ώστε να μπορέσουν να επιστρέψουν το συντομότερο δυνατό στις επαγγελματικές υποχρεώσεις τους και να μη χρειαστεί να ματαιώσουν τις εμφανίσεις τους. Για το λόγο αυτό η χειρουργική θεραπεία κατέχει σημαντικότερη θέση σε αυτή την κατηγορία ασθενών.
Μεταταρσαλγία : Χειρουργική αντιμετώπιση
Η χειρουργική επέμβαση ενδείκνυται μόνο για ορισμένες περιπτώσεις που δε ανταποκρίνονται στην συντηρητική θεραπεία και η χειρουργική τεχνική που θα επιλεχθεί σχετίζεται με το κύριο αίτιο που είναι υπεύθυνο για τα συμπτώματα. Τέτοιες περιπτώσεις αποτελούν ο βλαισός μέγας δάκτυλος (το «κότσι»), η πτώση των μεταταρσίων κ.α.